Kāmūs-ı Medeniyyetde: Her Kelimenin Kaç Maʿnāsı Var? – Mihr-i Din Arusi, *Şehbender-zāde Filibeli Ahmed Hilmi* | İlim ve Medeniyet

Enzār-ı millete
Kāmūs-ı medeniyyetde:
Her kelimenin kaç maʿnāsı var?

ʿİbret almamızı hısn-ı hasīn milletimizi takviye etmemizi mūcib-i ahvālden biri de şudur ki: Dilinde kelime-i bī-maʿnā-yı insāniyyet elinde seyf-i tedmīr ve tecāvüz olan kuvvetli Avrupanın kāmūsunda her kelimenin birbirine benzemez bir sürü maʿnāsı var.

Kelimeler değişmez lakin maʿnāları mahal-i sarfa göre pek ziyāde değişir. Mesela: Fransa Almanyaya dostluk göstermesi Alsas ve Loreni istirdāddan vazgeçmesi gibi şeyler ifāde eder. Fasa dostluk göstermesi ise lutfen ve tenezzülen o zavallı memleketin imhā-yı istiklāli maʿnāsına gelir!

Almanya bize dostluk eder, şimendüfer imtiyāzlarını koparmak şekliyle Fransa bizi pek sever yollarımızı yüzdeotuz fazlasıyla yapmak için İngilterenin meveddeti gāh cenūb-ı hudūdlarımız da gāh şimālde müşkilāt īkāʿı sūretiyle tecellī-nümā olur. İşte İtalyada şu muhabbet müsabakasında kimseden geri kalmamak için ????? ki perestiş derecesini bulan ʿalākasını Trablusu yutmak sūretiyle izhār etmek istiyor. Lakin artık ʿosmānlıların ve bütün müslümānların bu kadar kuvvetli nevāzişe tahammülü kalmadığından İtalyanın teşebbütüne var kuvvetiyle mālʿ olacakları şüphesizdir.

Medenī hükūmetlerden birisi olan İtalyanın insāniyet ve hukūkī Afrika akvām-ı ibtidāeniyyesinin bile yapmadığı bir şekilde pāmāl etmesi bütün Afrika ʿālem-i islāmını şedīd-i heycānlar şanlı ʿahd u peymānlarla kıyām etdirmişdir.

Avrupalılar mevcūdiyetini müdāfaʿaya ʿazm eden bir milletin bir kitle-i mehībe-i beşeriyyenin ne demek olduğunu pek güzel bilirler. Benāberīn makām-ı hilāfete karşı hissetdikleri irtibāt ve meveddeti fedā-yı cān sūretiyle izhāra katʿiyen niyet ve īcāb eden fetāvā-yı cihādiyyeyi ihzār etmiş olan sādāt-ı ʿarūsiyye ve Senūsiyyenin şu ʿazm-i tevhīd-küsterānesinin ehemmiyet uzemāsını takdīr eden İtayanlar Senūsiler gibi Afrikada neşr-i insāniyyet ve medeniyyet etmekden başka bir şey yapmamış olan rehberān-ı insāniyyeti ithama kalkışıyorlar. İtalya menābiʿ-i havādisi Trablusgarbda miting yapılırsa Senūsilerin şehri yağma edeceğinden bahs ediyorlar.

Asıl garībi şurası ki refikāmızda güya yamyam kabīlesinden bahs olunuyormuş gibi İtalyan cerīdelerinin çirkin bir ithām demek olan ʿuzviyātlarını Afrikanın en medenī müslümānları olan Senūsileri müdafaʿaya lüzūm görmeden yazıyorlar:

Afrikanın çöllerinde bile yağmagerliği katl ü nehbi menʿe çalışan Senūsilerin bir vilayet-i mukarrende bu ʿosmānlı şehrinde yağmagerliği ihtimālini ortaya atmak leʾīm bir iftirādır lakin biz bu kelimeyi Avrupanın taksīr-i kelimāt usūlüyle tefsīr edersek şu netīceyi buluruz ki:

ʿOsmānlılığın muhāfaza-ı haysiyyet ü şānı uğurunda

Afrikamızdaki bütün ihvān-ı dīn gibi yedi milyon

 

Senūsi de fedā-yı cāna karār vermişlerdir. İşte İtalyan gazetelerinin korkduğu ve yağmagerlik şeklinde gösterdikleri Senūsi āmāli bundan ʿibāretdir. Velev ki muherrefen olsun bize böyle bir müjde-i uhuvvet verdikleri için İtalyanlara teşekkür edevüz.

Mihr-i Dīn ʿArūsī

PDF’si13.1-günlük hikmet – 9 eylül sene 1327 – 23 eylül efrenci sene 1911-min

LATİN ALFABESİNE AKTARAN: MUSTAFA ÇAĞLAR & EROL TURUNÇ

Not:Bu metnin seçiminde ve latin alfabesine aktarılmasında emeği geçen değerli hocamız Yard.Doç.Dr. Ahmet KOÇAK’a teşekkür ederiz.

KAYNAKÇA:

13.1-günlük hikmet – 9 eylül sene 1327 – 23 eylül efrenci sene 1911

Geribildirim

Mail adresiniz gizli kalacaktır.


Biz Kimiz?

Gayemiz, asırlardır mirasçısı olduğumuz medeniyetin gelişimine katkı sağlamak adına kurduğumuz ilim halkasındaki ilmî faaliyetleri geniş kitlelere ulaştırmaktır.

Cemiyetimizde, genç ve hareketli yazar kadromuz ile Siyaset, Hukuk, Ekonomi, Sosyoloji, Edebiyat ve Tarih gibi ilmî alanlarda gerek akademik gerekse de gündeme ilişkin yazılar kaleme alınmaktadır.


İletişim


Küçük Çamlıca Mahallesi, Filiz Sokak, No:3
Üsküdar/İstanbul