Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Hepimizin mutlaka takıntıları vardır. Ama bunu bazı insanlar için hayat felsefesine dönüştüren bir psikolojik rahatsızlık var: OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk). Bu rahatsızlığa sahip insanlar, belki de normal insanların hiç mi hiç kale bile almadığı bazı şeyleri takıntılı hale getirirler. Hatta bu takıntıların çok basit, çok gereksiz şeyler olduğunu bildikleri halde... Örneğin, benim bir arkadaşımda da aynı rahatsızlık var. “Sabah uyandığımda acaba dün aldığım duştan sonra tam olarak temizlendim mi?” diye düşünüyorum. İçim rahat etmiyor ve sabahın daha ilk ışıklarında uyanıp tekrardan duş alıyorum. Hatta bazen duş esnasında bile tam temizlendiğimden emin olamıyorum ve cildim tahriş olana dek sabunla tüm vücudumu lifliyorum. Bu şekilde davranmak bana da mantıksız geliyor çünkü yeteri kadar temizlendiğimi biliyorum ama yine de kendimi durduramıyorum.” diye anlatmıştı bana. Bu rahatsızlıkta kişinin aklına takılan şeye “obsesyon” diyoruz. Örneğin, kişinin evden çıktıktan sonra “Acaba kapıyı kilitledim mi?” diye düşünmesi. Ve bu akla takılan şeyi düzeltmeye çalışmak için yaptığı fiile de “kompulsiyon” diyoruz; yani tekrardan eve dönüp kapıyı kontrol etmesi. Bu rahatsızlık maalesef kişilerin gündelik hayatlarında birçok soruna neden oluyor. Maalesef, takıntılarından dolayı hayatta asıl sahneye değil de kamera arkasına bağlı kalıyorlar. Bugün sizlerle beraber bu rahatsızlığı, nedenlerini, belirtilerini ve bu rahatsızlıkla nasıl başa çıkılacağını konuşacağız. Hazırsanız, başlayalım.

Tanım

Obsesif Kompulsif Bozukluk, gündelik hayatta bireyin takıntılı olduğu durumlardır.

Obsesyon: Bireyin takıntılı düşünceleridir. Bu düşünceler istemsiz bir biçimde gelişir. Birey, bu düşüncelerin saçma olduğunu bildiği halde devamlı bunları düşünmekten kendini alıkoyamaz.

Kompulsiyon: Bireyin takıntılı düşüncelerinden sıyrılıp içini rahatlatmak için yaptığı tekrar eden davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Bunlar bireyi bir nebze de olsa rahatlatır. Ancak uzun vadeli bir çözüm değildir.

Giriş

Toplumda yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Araştırmalara göre, dünya genelinde her 100 kişiden 2’si hayatının bir döneminde bu rahatsızlığın belirtilerine maruz kalmıştır. Bu rahatsızlık genellikle ergenlik döneminde görülür ve kontrol altına alınmadığı takdirde kronikleşebilir. Birçok insan bu rahatsızlığın aşırı titizlik olduğunu düşünse de Obsesif Kompulsif Bozukluk ciddi bir ruhsal hastalıktır.

Nedenleri

Bu hastalığın tek bir nedeni yoktur. Birden çok faktör bu rahatsızlığın tetiklenmesinde rol oynar.

Biyolojik: Ön beyindeki işlev bozukluğu ve serotonin adını verdiğimiz, beyinde bulunan kimyasalın dengesizliği bu hastalık ile ilişkilendirilebilir.

Genetik: Eğer bireyin aile fertlerinde bu rahatsızlık varsa, bireyde de meydana gelmesi ihtimaller arasındadır.

Psikolojik ve çevresel faktörler: Birey çocukluğunda travmatik bir olay yaşamışsa veya fazla stres içeren bir hayat sürdürüyorsa, bu özellikler de bireyin bu rahatsızlığa yakalanma ihtimalini artırır.

Belirtiler

Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterir, ancak en çok bilinen belirtiler şu şekildedir:

• Aşırı temizlik ve kirlenme duygusu,
• Bir şeyleri devamlı kontrol etme duygusu (kapı, ocak vb.),
• Yineleyici kelimeler kullanması veya dua etmesi gibi ritüeller,
• Eşyalarını belirli bir düzene göre sıralaması.

Bu saydıklarımız en bilinen belirtiler arasındadır. Ve bunlar, kişinin zaman kaybına, hayat kalitesinin azalmasına ve arkadaşlık ilişkilerinde toksikliğe neden olabilir.

Tedavi Yöntemleri

• Bilişsel Davranışçı Terapi: Bir diğer adı maruz bırakma ve tepki önlemedir. Bu tedavi yönteminde kişiler obsesyonlara (takıntılara) maruz bırakılıp bunlarla yüzleştirilir. Ve bireyin kompulsif davranışlar sergilemesine engel olunur.
• İlaç tedavisi: Bireyin beynindeki serotonin adını verdiğimiz kimyasalın geri salınımı için bazı ilaçlar kullanılır. Özellikle SSRI ilaçlar daha çok tercih edilir.
• Destekleyici yaklaşımlar: Birey için aile desteği, düzenli uyku, sağlıklı beslenme, doğaya temas ve gündelik aktivitelerde destekleyici yaklaşımlar içerisinde yer alır.

Sonuç

Obsesif Kompulsif Bozukluk, bireyin hayatını olumsuz yönde etkileyen bir rahatsızlıktır. Ancak doğru tedavi ile kontrol altına alınabilir. Erken teşhis ve profesyonel yardım, rahatsızlığın ilerlemesini önler.