FATMA ALİYE HANIM’IN ESERLERİ | İlim ve Medeniyet

  • Hayal ve Hakikat: Fatma Aliye Hanım ve Ahmet Mithat Efendi’nin birlikte kaleme aldıkları eserdir. Vedat ve Vefa olmak üzere iki bölümden oluşan kitap, evliliğin iki tarafı olarak karı ve koca figürlerini işler.

 

  • Meram: Mirasyedi Louis, onun sadık eşi Helen ve bir üçüncü kişi olarak Diana’nın hayatlarının kesiştiği yıpratıcı bir aşk üçgenini anlatır. Kitap, George Ohnet’in Volente isimli romanının tercümesidir. Aynı zamanda Fatma Aliye Hanım’ın, yayımlanan ilk eseri olması hasebiyle önemli bir yer tutar.

 

  • Muhadarat: Tanzimat döneminin yaygın bakış açılarından birisi olarak güçlü bir kadın figür baş roldedir. Yaşadığı güçlükler ve inişli çıkışlı aşk hayatının yıprattığı Fazıla’nın yaşam mücadelesini anlatır. Muhadarat, Fatma Aliye Hanım’ın, kendi ismi ile yayımladığı ilk eser olduğu için büyük önem iktiza eder.

 

  • Namdarân-ı Zenan-ı İslamiyan: Batı dünyasına İslam medeniyetinin yetiştiriği siyasî ve içtimai açıdan güçlü kadın figürlerini tanıtmak için kaleme aldığı tefrika. Malumat gazetesinde yayınlanmıştır.

 

  • İstilâ-yı İslam: Bu kısa metnin temel gayesi, Batı’da İslam’a karşı gelişen olumsuz ve yanlış algılara cevap vermektir. Bunun dışında 19. Yüzyılda Avrupa’da yaygınlık gösteren dinsizlik ya da din-dışılık gibi fikrî akımların Avrupa için doğurduğu sonuçları incelemiştir.

 

  • Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı: Ahmet Cevdet Paşa’nın biyografisinin de bulunduğu bir tarih kitabıdır. Ahmet Cevdet Paşa’nın döneminde yaşanan büyük siyasî ve toplumsal olayları kaydeder. Bizatihi kızı Fatma Aliye tarafından yazılmış olması, bu eseri kıymetli bir tarihi kaynak yapar. Nitekim olayların iç yüzlerine yakından şahit olmuş bir isim tarafından kaleme alınmıştır.

 

  • Tarih-i Osmaniye’nin Bir Devre-i Mühimmesi – Kosova Zaferi ve Ankara Hezimeti: Osman Bey döneminden başlayarak Çelebi Mehmet’in tahta geçişine kadarki dönemi anlatır. Fatma Aliye Hanım’ın yazdığı ilk tarih eseridir.

 

  • Enin: Fatma Aliye Hanım romanlarının vazgeçilmez figürü olarak güçlü kadınların etrafında şekillenen bir romandır. Sabahat ve Fehame karakterleri üzerinden evlilik, görücü usulü evliliğin zararları ve kadınların eğitiminin önemi üzerine bir olay örgüsü inşa edilmiştir.

 

  • Tedkik-i Ecsam: Fatma Aliye Hanım’ın ilk felsefî eseridir. Öyle ki bu eser, kendisine ilk Türk kadın filozof ünvanını kazandırmıştır. Yazar, bu eserinde Batı’nın materyalist düşünce biçemini, madde ve ruh kavramlarına yükledikleri anlamlar üzerinden eleştirmektedir.

 

  • Terâcim-i Ahvâl-i Felâsife: Türk toplumunun felsefe ilmine bakış açısını olumlu yönde değiştirmek için kaleme alınmış bir eserdir. Filozofların biyografilerinin derlemesinden oluşur.

 

  • Ta’addüd-i Zevcât: Fatma Aliye Hanım ile dönemin Maliye Nezareti hukuk müşaviri olan[1]Mahmut Esat Efendi arasında gerçekleşen bir makale teatisidir. Karşılıklı cevap verme şeklinde yürüyen bir usül ile Malumatgazetesinde yayınlanmış ve akabinde bir kitap haline getirilmiştir.

 

  • Levayih-i Hayat: Hanımlara Mahsus Gazete isimli mecrada yayınlanan bir mektup romandır. Daha sonra kitaplaştırılmıştır. Eser, Osmanlı kadının evlilik ve aşk hayatında yaşadığı sorunlara ve bunların çözüm yollarına odaklanmaya çalışır. Kadının hakettiği sosyal konumda yaşamasını ekonomik özgürlükte ve eğitimde görür.

 

  • Udî: Bir çalgıcı olan Bedia üzerinden Osmanlı toplumunun farklı sınıflarına mensup kadınların hayatlarını karşı karşıya getirir. Aynı zamanda Şam ve İstanbul arasındaki kültürel farklılıkları da resmeder.

 

  • Ref’et: Güçlü bir kadın imgelemi üzerine inşa edilmiş bir romandır. Romanda, Osmanlı kadınlarının cehalet ve yalnızlıkla nasıl başa çıkacakları, bu uğurda meslek sahibi olmanın ve eğitimin ne kadar önemli olduğu işlenir.

 

  • Nisvan-ı İslam: Oksidentalist bir bakış açısıyla İslam kadını ve Batılı kadının toplumsal konumunun tartışıldığı bir eserdir. Bu eser, henüz yazıldığı dönemde İngilizce ve Fransızca’ya çevrilmesi hasebiyle önemlidir.=
Avatar photo

Ahmet Zübeyir TUĞLUCA

Tarih İstanbul Medeniyet Üniversitesi [email protected]


Geribildirim

Mail adresiniz gizli kalacaktır.


Biz Kimiz?

Gayemiz, asırlardır mirasçısı olduğumuz medeniyetin gelişimine katkı sağlamak adına kurduğumuz ilim halkasındaki ilmî faaliyetleri geniş kitlelere ulaştırmaktır.

Cemiyetimizde, genç ve hareketli yazar kadromuz ile Siyaset, Hukuk, Ekonomi, Sosyoloji, Edebiyat ve Tarih gibi ilmî alanlarda gerek akademik gerekse de gündeme ilişkin yazılar kaleme alınmaktadır.


İletişim


Küçük Çamlıca Mahallesi, Filiz Sokak, No:3
Üsküdar/İstanbul