Giriş

Finans konusunda deneyimi olanların çok iyi bildiği bir şey vardır: Yatırım yelpazesini genişletmek. Çünkü yatırım denilen araçlar esasında çoğu risk barındırmaktadır. Altın bu sene krizlerle veya istikrarla yükselip düşebilir, teknolojide yeni bir atılımla mevcut bir sektörün tamamı işlevsiz kalabilir, insanlar belki bu yıl yeni elbise almaktan vazgeçer. Bu yüzden yatırımımızı tek bir noktada toplamamız aslında oldukça risklidir. Buna ilaveten "İslami" hassasiyeti olan kişiler için genelde borsa, faiz gibi tamamen uzak durulması gereken bir şeymiş gibi düşünülebilir. İşin esasında borsalarda özellikle faizle ve satılması-alınması haram olan işlemler yapmayan şirketlerde vardır. Katılım endeksi (Sharia-compliant Index) ise burada devreye girer. Bir firmanın kazancının İslam'a göre helal veya haram olup olmadığını tespit ederek bir çeşit sepet oluşturulur. Bende tabiri caizse bu yatırım sepetlerini bir sepet yaparak okuyucuya sunuyorum.

Not: Burada yazan bilgiler yatırım tavsiyesi değildir. Sadece bilgi paylaşımıdır, öneri değildir.

ETF Nedir?

ETF, yani Borsa Yatırım Fonu, borsada hisse senedi gibi alınıp satılabilen yatırım fonudur. Farklı hisse senetleri, tahviller, emtialar gibi çeşitli varlıkları içinde barındıran bir yatırım sepeti gibidir. Örneğin, belirli bir sektörün ya da endeksin tüm hisselerini tek tek almak yerine, o sektörün ya da endeksin performansını yansıtan bir ETF alarak, riskinizi dağıtarak yatırım yapabilirsiniz. ETF'ler düşük maliyetli, esnek ve çeşitlendirilmiş yatırım imkanı sunar ve gün içinde borsada işlem görebilirler [1] [2] [3] [4].

Fund (Fon) Nedir?

Fon (yatırım fonu), birçok yatırımcının bir araya gelerek ortak bir havuz oluşturduğu ve bu havuzdaki paraların profesyonel fon yöneticileri tarafından yönetildiği bir yatırım aracıdır. Bu havuzdaki fonlar, hisse senetleri, tahviller, devlet borçlanma araçları, döviz, altın gibi çeşitli sermaye piyasası araçlarına yatırılarak riski dağıtır ve yatırımcılara çeşitlendirilmiş portföy imkanı sunar. Yatırımcılar, fondaki paylarına karşılık katılma belgesi alırlar ve fonun kazançlarından pay sahibi olurlar. Fonlar, küçük miktarlarla bile yatırım yapma imkanı sunar ve profesyonel yönetim sayesinde yatırımcılara kolaylık sağlar [5] [6] [7].

Temettü (Dividend, Kar Payı) Nedir?

Temettü veya Kar Payı , bir şirketin elde ettiği kârın bir kısmını hissedarlarına dağıtmasıdır. Bu dağıtım genellikle nakit olarak yapılır ama bazen şirket, kâr payını ek hisse senedi şeklinde de verebilir. Temettü, yatırımcılara yatırım yaptıkları hisse senedi üzerinden düzenli gelir sağlayan bir mekanizmadır ve şirketin finansal sağlığının ve kârlılığının bir göstergesidir. Temettü oranı, hisse senedinin fiyatına göre ödenen temettü miktarının yüzdesi olarak hesaplanır. Örneğin, hisse başına 2 TL temettü ödeniyor ve hisse fiyatı 50 TL ise temettü verimi %4 olur. Temettü, şirketin kârını yatırımcısına geri verme şekli olarak kabul edilir ve yatırımcılar için önemli bir gelir kaynağıdır [8] [9].

1-) HLAL - Wahed FTSE USA Shariah ETF

Wahed FTSE USA Shariah ETF (HLAL), FTSE Shariah USA Endeksi'nin toplam getiri performansını takip etmeyi amaçlayan bir borsa yatırım fonudur (ETF). Bu endeks, İslami Şeriat kurallarına uygun, ABD'deki büyük ve orta ölçekli halka açık şirketlerin hisselerinden oluşmaktadır. Fon, yatırımlarını en az %80 oranında bu endeksin bileşenlerine yönlendirir ve yatırımcılarına şeriata uygun bir portföy sunar. Yönetim gider oranı %0,50 olup, yıllık temettü ödemesi yapılmaktadır. HLAL, pasif yönetilen ve ABD'de yerleşik bir ETF'dir, yatırımcılar bu fonu hisse senedi gibi alıp satabilirler. Fonun Şeriat uyumluluğu, alanında uzman kişiler tarafından verilen fetvalarla onaylanmıştır [10] [11]. Başlangıç için uygun bir seçenek olabilir. 

2-) AMANX - Amana Income Fund 

Amana Income Fund (AMANX), İslami prensiplere uygun olarak (listenin geri kalanı gibi) yatırım yapan, temettü geliri sağlayan hisse senetlerine yatırım yapan bir yatırım fonudur. Fonun amacı, mevcut geliri artırmak ve sermayeyi korumaktır. Yatırım stratejisi, yüksek temettü getirisi olan, genellikle büyük sermayeli şirketlerin hisse senetlerine odaklanmaktır (teknoloji, sağlık, sanayi gibi). Fon yatırımları sadece İslami finans kurallarına uygun şirketlerde yapılır, alkol, kumar, faiz, silah ve benzeri sektörler dışlanır. Fon 1986 yılına kadar dayanmakta olup daha çok temettü veren şirketler üzerinden sürdürülebilir ve istikrarlı bir büyüme vaad sunuyor [12] [13] [14]. 

3-) AMAGX - Amana Growth Fund

Amana Growth Fund (AMAGX), uzun vadeli sermaye büyümesini hedefleyen bir yatırım fonudur. Fon, net varlıklarının en az %80'ini ortak hisse senetlerine, özellikle büyüme potansiyeli yüksek büyük sermayeli şirketlere yatırır. Yatırımlar sadece İslami finans kurallarına uygun olan şirketlerde yapılır; faiz, alkol, kumar gibi yasaklı sektörler portföy dışında bırakılır. AMANX fonuyla oldukça paralellik göstermektedir [15] [16] [17].  

4-) SPUS - SP Funds S&P 500 Sharia Industry Exclusions ETF

SPUS - SP Funds S&P 500 Sharia Industry Exclusions ETF, S&P 500 Endeksi içindeki şirketlerden İslami Şeriat kurallarına uygun olan ve belirli endüstri kısıtlamalarına tabi tutulan şirketlere yatırım yapan bir borsa yatırım fonudur (ETF). Fon, ABD'nin büyük şirketlerinden oluşan S&P 500 Sharia Industry Exclusions Endeksi'nin performansını takip eder. Faiz, savunma, alkol gibi sektörlerden şirketler portföyünde yoktur. Düşük kaldıraçla finansal sağlığı güçlü, borç/sermaye oranı %30'un altında olan şirketlere yatırım yapar. MSCI ESG Fund Rating AA gibi yüksek bir çevresel, sosyal ve yönetişim puanına sahiptir. Nispeten yeni bir ETF'dir (2019) [18] [19] [20]. Başlangıç için uygun olabilir. 

5-) SPRE - SP Funds S&P Global REIT Sharia ETF

SPRE - SP Funds S&P Global REIT Sharia ETF, dünya genelinde şeriata uygun gayrimenkul yatırım ortaklıklarına (REIT) yatırım yapan bir borsa yatırım fonudur (ETF). Fon, S&P Global All Equity REIT Shariah Capped Index'i takip ederek, şeriat kurallarına uygun, düşük borçlu ve etik kriterlere uyan REIT'lere yatırım yapar [21] [22] [23].

6-) SPSK - SP Funds Dow Jones Global Sukuk ETF

SP Funds Dow Jones Global Sukuk ETF (SPSK), sukuk sertifikalarına yatırım yapan bir borsa yatırım fonudur (ETF). Bu fon, Dow Jones Sukuk Total Return Index'i takip ederek, faizsiz ve varlığa dayalı sukukların performansını yansıtır.

Sukuklar varlık teminatlıdır, bu nedenle daha düşük faiz riski ve daha yüksek güvenlik sunar. Geleneksel faizle uğraşan tahvilleri kullanmaz. Faiz ortamındaki dalgalanmalara karşı daha az hassastır, yatırımcılara istikrarlı gelir ve çeşitlendirme imkanı sunar. Bu listede risk bakımından dikkat edilmesi gereken en önemli varlık budur [24] [25].

Kaynakça

[1] https://www.forinvest.com/blog/etf-nedir-ne-ise-yarar-etf-nasil-alinir/

[2] https://yatirimokulu.qnbinvest.com.tr/konu-detay/etf-nedir-nasil-calisir

[3] https://www.unlumenkul.com/blog/borsa-yatirim-fonu-etf-nedir/

[4] https://fintables.com/arastirma/yazilar/fonlar/borsa-yatirim-fonu-etf-nedir

[5] https://spk.gov.tr/data/61e34f9a1b41c61270320792/Yat%C4%B1r%C4%B1m%20Fonlar%C4%B1.pdf

[6] https://www.ziraatportfoy.com.tr/tr/yatirim-fonlari

[7] https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/blog/sayfalar/yatirim-fonu-nedir.aspx

[8] https://www.kuveytturkportfoy.com.tr/blog/finans/temettu-nedir-ne-ise-yarar-ve-nasil-dagitilir/

[9] https://www.alnusyatirim.com/temettu-nedir

[10] https://leverageshares.com/en/etps/wahed/

[11] https://invest.papara.com/hisse/nasdaq-hlal 

[12] https://www.saturna.com/sites/saturna.com/files/2025-02/AMANX-AMINX-FactSheet-20241231-web_0.pdf

[13] https://www.morningstar.com/funds/xnas/amanx/quote

[14] https://finance.yahoo.com/quote/AMANX/profile/

[15] https://www.morningstar.com/funds/xnas/amagx/quote

[16] https://markets.ft.com/data/funds/tearsheet/summary?s=amagx

[17] https://finance.yahoo.com/quote/AMAGX/profile/

[18] https://www.sp-funds.com/spus/

[19] https://getbaraka.com/stock/spus

[20] https://tr.investing.com/etfs/spus

[21] https://www.sp-funds.com/spre/

[22] https://www.marketwatch.com/investing/fund/spre

[23] https://www.stash.com/investments/etfs/sp-funds-sp-global-reit-sharia-etf-spre

[24] https://www.sp-funds.com/spsk/

[25] https://cbonds.com.tr/etf/11947/

Kamil Berkcan Baltay