Ozan DurArapçadan İngilizceye Geçen Kelimeler
Arapçadan İngilizceye birçok kelime geçmiştir. Bunların bir listesini vermek istiyoruz.
Bunlardan bazıları ilginç kelimelerdir ve kökü tamamen Arapçadır. Örneğin Coffee, jar ve gazelle gibi olanlar sadece Arapça kökenlidir. Arapça, ayrıca Arap filozoflar sayesinde Yunan geleneğinin Avrupa’ya taşınmasında öncü rolü oynamışlardır. Arapça da büyük bir medeniyet dili olarak gelişmiş ve uzun yıllardan beri etkisini kaybetmemiştir. Arapça Arap olan ülkelerin dili olmakla beraber İran ve Türkiye gibi Arap olmayan milletlerce de bu dile büyük bir alan açılmıştır. İran ve Türkiye bu alanda benzer tecrübelere sahip. Türkiye dilde sadeleşmeye gitmiş ve İran da Türkiye’den görerek o da dilde sadeleşmeye gitmiştir. Her ikisi de Arapça kelimeleri dillerinden atmaya çalışmışlardır. Daha sonra her ikisi de Arapçaya büyük oranda sahip çıkacak ve bu alana has yayınevleri bile kurulacaktır.
Kimya kelimesi Arapların bu alanda öncü olduğunu gösteriyor. Keza sıfır kelimesinin Arapçadan geçmesi, Arapların matematik alanındaki katkılarının bir sonucu olduğunu görüyoruz. Kahve gibi bir kelimenin ve kültürün Arap coğrafyasından dünyaya yayıldığını biliyoruz. Assassin kelimesi ilginçtir ve özellikle Hasan Sabbah’dan dolayı bu ismi alıyor. Tarihte ilk organize suikastları onların düzenlendiklerini söylerler. Hasan Sabbah, İsmaili idi ve büyük ihtimalle de günümüzde hala İsmaililer onu kahraman olarak görüyor olabilirler. İsmaililerin bugünkü lideri Ağa Handır ve 15 milyon civarında takipçileri olduğu söylenmektedir. İmam İsmail’den dolayı İsmaililer olarak anılmaktadırlar ve İmam İsmail 7. İmam’dır. Bu yüzden onlara yediciler de denilmektedir. Assassin kelimesi bu İsmaililerden gelmekte olduğu söylenmektedir. O kadar büyük bir etki bırakmışlardır ki mirasları bugün bile devam etmektedir.
İşte o kelimelerin kökenleriyle beraber bir kısmı
“1. adobe: el-tub. kerpiç (1739)
2. admiral: emir ül bahr. deniz emiri (1200)
3. algorithm: algoritma. el harezmi’nin isminden (1690)
4. algebra: cebir. kırık parçaların birleşmesi (1550)
5. alcohol: alkol. kara toz ( 1540)
6. alkali: el-kul. kül (1300’lerin sonları)
7. arsenal: essanai. cephanelik (1500) arapça dar-es sanayi .üretim evi.
8. assasin: haşhaşin. haşhaşi. suikastçı. (1530)
9. candy: kandi. kristalize şeker ( 1200)
10.cotton: kutn. pamuk ( 1200)
11. gazelle: gazel. ceylan (1600)
12. hazard: el zar. risk, tehlike. arapça zar kelimesinden (1300)
13. dragoman: tercuman. çevirmen. (1300)
14. racket: rahat. raket arapça el ayası (1500)
15. sofa: suffa. geniş koltuk (1620)
16. syrup: şurup. içki (1300)
17. zenith: semt er ras. Baş ucu noktası. (1300) arapça baş üstünden geçen yol”[1]
Bunlar tercümeli bir şekilde olanlardır ve aşağıda daha geniş bir liste bulunmaktadır (yaklaşık 100 tane). Medeniyete Müslümanların da yaptıkları katkıları görüyoruz. Ayrıca Arapların Yunan Medeniyetinden yaptığı çeviriler bugünkü Avrupa’nın temelini oluşturduğu da söylenir. Helenistik kalıntıların kaybolmasını korumuş ve kendi çağlarına uyarlamışlardır. Ondan sonra da Avrupalılar bu misyonu üstlenmişlerdir. Daha sonra da büyük bir iştahla Doğu’ya yönelip oradan malzemeler toplamışlardır. Bu malzemeleri toplamalarından dolayı şükran duysak da bu iştahlarının arkasında emperyal ve sömürge vizyonları olduğunu da söylemeliyiz. Müslümanları yalnız bir aracı rolünde de görmemeliyiz. Yani Medeniyeti Yunan’dan aldık ve Batı’ya iade ettik şeklinde bir söylem bir dereceye kadar doğrudur. İslam Medeniyeti bugün günümüzde birçok anlamda etkindir ve bir dünya-ahiret vizyonu bulunmaktadır. Ayrıntılı bir şekilde incelenmeli Medeniyet’in sadece Batı’dan ibaret olmadığını bilmeliyiz.
1.Admiral
2.Adobe
3.Albatros
4.Alchemy
5.Alcohol
6.Alcove
7.Alembic
8.Alfalfa
9.Algebra
10.Algorithm
11.Alkali
12.Almanac
13.Amber
14.Amulet
15.Aniline
16.Antimony
17.Apricot
18.Arsenal
19.Artichoke
20Assassin
21.Atlas
22.Aubergine
23.Average
24.Azimuth
25.Azure
26.Borax
27.Coffee
28.Cork
29.Cornea
30.Cotton
31.Crimson
32.Crocus
33.Cable
34.Caliber
35.Camel
36.Camise
37.Camphor
38.Candy
39.Caper
40.Carat
41.Caraway
42.Carmine
43.Carob
44.Check
45.Checkmate
46.Cipher
47.Cumin
48.Damask
49.Drub
50.Elixir
51.Gala
52.Garble
53.Gauze
54.Gazelle
55.Genie
56.Gerbil
57.Ghoul
58.Giraffe
59.Gyspum
60.hashish
61.Hazard
62.Henna
63.Jar
64.Lacquer
65.Lemon
66.Lilac
67.Lime
68.Lute
69.Macabre
70.Magazine
71.Massacre
72.Mattress
73.Mocha
74.Mohair
75.Monsoon
76.Mummy
77.Mufti
78.Muslin
79.Nadir
80.Orange
81.Sherbet
82.Sheriff
83.Sine
84.Sirocco
85.Soda
86.Sugar
87.Tabby
88.Talc
89.Talisman
90.Tamarind
91.Tariff
92.Tarragon
93.Popinjay
94.Racket
95.Safari
96.Saffron
97.Satin
98.Sequin
99.Zenith
100.Zero
101.Zircon[2]
Not: Ayrıca Derin Tarih’te yayınlanan şu güzel yazıya bakınız
https://www.gzt.com/derin-tarih/arapcadan-ingilizceye-kelime-gocu-2748258
Ozan Dur
[1] https://eksiseyler.com/ingilizceye-arapca-uzerinden-gecmis-kelimeler
[2] James L. Gelvin, Modern Ortadoğu Tarihi 1453-2015 (2. Baskı, 2019-İstanbul).