Türkiye’de yaklaşık bir yıl Pakistanlı bir hocadan Urduca dil eğitimi aldıktan sonra geçen yaz iki aylık Urduca dil kursu için Pakistan’a gittim. Türkiye’de aldığım eğitim ve Urduca hakkında edindiğim tecrübeleri Pakistan’da pekiştirme fırsatı yakaladım. Bu yazıda, Urducanın önemi, Urduca adına edindiğim tecrübeleri ve Urducanın nasıl öğrenilmesi gerektiği hakkında çeşitli izlenim ve düşüncelerimi aktarmaya çalışacağım.
Türkiye’de Urduca eğitimi veren özel bir kurs yoktur. Ancak Konya Selçuk Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi’nde Urduca eğitimi Urdu Dili ve Edebiyatı bölümlerinde okutulmaktadır. Dolayısıyla Urduca öğrenmek isteyenler bu üniversitelerdeki Urduca bölümü hocalarıyla veya Pakistan ve Hindistan’dan gelen öğrenciler ile irtibata geçmeleri halinde Urduca’nın nasıl öğrenilmesi gerektiği hakkında bilgi sahibi olabilirler. Ancak Urducayı Pakistan’da öğrenmek isteyenler için Pakistan’da bazı kurumlar bulunmaktadır. Örneğin ben Pakistan’ın Lahor şehrinde bulunan University of Menagement and Technology’de eğitim aldım. Eğer grup halinde gidilecek olursa üniversiteler talep edenler için kurslar açmaktadırlar. Ayrıca talep olması halinde eğitim verecek kişinin Türkçe bilen biri olması da mümkündür.
Urduca Pakistan’ın resmi dili. Ayrıca alfabesi farklı olsa da konuşma dili Hintçe ile büyük oranda aynıdır. Aynı zamanda Urduca, Hindistan’da resmi olarak tanınan diller arasındadır. Malum, Pakistan ve Hindistan adına ülkemizde bilgi sahibi olan çok az kişi var. Ayrıca Pakistan üzerine çalışanların sayısı da oldukça düşük. Bu yüzden bu bölgeyi çalışmak ve bölge hakkında gerekli dokümanlardan yararlanmak gerekmektedir. Bölge hakkında çalışacak birinin ise Urducadan işe başlaması en doğrusu olacaktır.
Urducada Arap alfabesi kullanılır. Ayrıca Arapça bilgisi olan bir kişinin hiç zorlanmadan öğrenebileceği bir dildir Urduca. Nitekim Hindistan’ın bağımsızlık lideri Gandhi, Arapça ve Farsça bilen biri için Urduca öğrenmenin oldukça kolay olduğunu dile getirmektedir.
Urduca adından da anlaşılacağı gibi Türkçedeki ‘ordu’ kelimesiyle benzerlikler taşımaktadır. Urducanın bölgeye seferler düzenleyen Türkler zamanında orduda kullanılan bir dil olduğu söylenmektedir.
Urduca, öğrenilmesi kolay diller arasındadır. Gramer bakımından Türkçe ile büyük benzerliğe sahiptir. Her ne kadar Urducada eril-dişil farkı varsa da bu gramerde bir değişikliğe neden olmamaktadır. Gramer sıralamasına baktığımızda iki dilde de özne-yüklem sıralaması aynıdır. Örneğin Türkçede, “ben okula gidiyorum” cümlesi Urducada; “mei iskol cata hu” diye yazılır (geniş zaman) ya da bir isim cümlesine baktığımızda; ben öğrenciyim- mei talebi ilm hu diye yazılır. Görüldüğü gibi gramer sıralaması bile aynı olan bu dili öğrenmenin gayet basit olduğunun altını çizmekte fayda var.
Urduca öğrenmek için Türkçede yeteri kadar materyal maalesef yok. Dille ilgili en çok materyalin bulunduğu dil İngilizcedir. Ancak Pakistan’da belli bir süre kalmış, Urduca alanında uzmanlaşmış bazı hocalarımızın Türkçe-Urduca gramer kitaplar vardır. Bunlardan biri uzun süre Pakistan’da kalmış ve şuan İstanbul Üniversitesi Urdu Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim görevlisi olan Prof. Dr. Durmuş Bulgur’dur. Urdu Dili Gramer (Tablet Yayınları-2007) adlı kitabı Türkçe anlatımlı nadir urdu dili eserlerindendir. Bu yüzden Urducayı Türkçeden öğrenmek isteyenler için başvurulması gereken bir eserdir diye düşünüyorum.
Şimdi Urduca başlangıç seviyesinde bazı videolar ve linklere bakacağız.
https://archive.org/details/LetsStudyUrdu bu kaynak Urducanın tüm gramer kurallarını içermekle beraber, okuma parçaları ve kelime haznesi ile de oldukça yaralı olacaktır.
bu link altında yaklaşık 43 ders bulunmaktadır. Eğer İngilizce biliyorsanız bu linkten kolayca Urduca öğrenebilirsiniz.
http://ilanguages.org/urdu_vocabulary.php bu linkte Urduca gramer, okuma ve kelime bilgisi mevcuttur.
bu linkte ise yaklaşık 13 ders bulunmaktadır. İncelediğim kadarıyla bu videoda verilen bilgiler başlangıç için yeterlidir.
Ayrıca bu link Urduca günlük konuşma kalıpları için dersler içermektedir.
Her dilde olduğu gibi Urducayı öğrenmek için de öncelikle alfabeden başlamak gereklidir. Urducada kabaca 38 harf bulunmaktadır. Bilinen Arap alfabesine bazı harfler eklenerek genişletilmiş bir alfabe ortaya çıkarılmıştır.
Urducanın Arapça, Farsça, Kürtçe ve Türkçe ile birçok ortak kelimesi vardır. Dolayısıyla bu dillerden herhangi birini bilen bir kişinin Urducayı öğrenmesi bir hayli kolay olacaktır. Gramer bakımından büyük benzerliklere sahip, ortak kelimeleri var ve alfabede yabancı olmadığımız bir alfabe. Geriye sadece istek ve azim kalıyor.
NOT: Urduca öğrenmek isteyenler dil hakkında merak ettikleri her türlü soruyu sorabilirler. Ayrıca öğrenmek isteyenlere ben de yardımcı olmaya çalışırım. (aydinguvenmdnyt@gmail.com )
Aydın GÜVEN