- ABD
- ABD AMBARGOLARI GÖLGESİNDE HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİ
- ABD AMBARGOLARI GÖLGESİNDE HİNDİSTAN VE İRAN İLİŞKİLERİ
- ABD ÇİN SAVAŞI VE HİNDİSTAN
- ABD İRAN İLİŞKİLERİ
- ABD NEDEN GÜNEY ASYADA
- ABD POLİTİKALARI GÖLGESİNDE HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİ
- ABD POLİTİKALARININ HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİNE ETKİSİ
- ABD VE İSRAİL İŞBİRLİĞİ
- ABD-ÇİN JEOPOLİTİK GÜÇ SARMALI
- ABDULKADİR AKSÖZ
- ABDULKADİR AKSÖZ HİNDİSTAN UZMANI
- ABDULKADİR AKSÖZ YAZILARI
- ABD’NİN ASYA PASİFİK POLİTİKASI
- ABD’NİN ASYA PASİFİKTEKİ ROLU
- ABD’NİN HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİNE ETKİSİ
- ABD’NİN HİNDİSTAN POLİTİKALARI
- ABD’NİN İRAN POLİTİKASI
- ABD’NİN İRAN YAPTIRIMLARI
- AMERİKA VE HİNDİSTAN
- ASYA PASİFİK BÖLGESİ NERESİ
- ASYA PASİFİK BÖLGESİNİN ÖNEMİ
- ASYA-PASİFİK GÜÇ MÜCADELESİNDE HİNDİSTAN’IN BELİRLEYİCİ ROLÜ
- ASYA-PASİFİK GÜÇ MÜCADELESİNDE HİNDİSTAN’IN ROLÜ. INDIA
- ASYALI KİMLİĞİ
- BİR KUŞAK BİR YOL PROJESİ
- BİR KUŞAK BİR YOL PROJESİ NEDİR
- BİR KUŞAK BİR YOL PROJESİ VE BANGLADEŞ
- BÖLGESEL REKABET VE PRAGMATİZM ÇERÇEVESİNDE 21. YÜZYIL’DA HİNDİSTAN-ÇİN İLİŞKİLERİ
- ÇABAHAR LİMAN PROJESİ
- ÇABAHAR LİMANI
- ÇABAHAR LİMANI NEREDE
- ÇABAHAR LİMANI PROJESİ NEDİR
- ÇABAHAR LİMANININ ÖNEMİ NEDİR
- ÇABAHAR-ZEHADAN DEMİR YOLU PROJESİ
- CHABAHAR LİMAN PROJESİ
- CHABAHAR PORT
- CHINA
- ÇİN
- ÇİN - İRAN İLİŞKİLERİ
- ÇİN HİNDİSTAN İLİŞKİLERİ
- ÇİN HİNDİSTAN REKABETİ
- ÇİN VE BİR KUŞAK BİR YOL PROJESİ
- ÇİN-PAKİSTAN İLİŞKİLERİ
- ÇİN’İN ASYA PASİFİK POLİTİKASI
- DEĞİŞEN GÜÇ DENGELERİ BAĞLAMINDA ASYA-PASİFİK’TE ABD-ÇİN GÜÇ MÜCADELESİ
- EKONOMİK YAPTIRIMLAR
- GLOBAL POWER STRUGGLE
- GÜNEY ASYA GÜÇ MÜCADELESİ
- GÜNEY ASYADA NELER OLUYOR
- GWADAR LİMANI VE ÇABAHAR LİMANI
- GWADAR LMANI PROJESİ
- HİNDİSTAN
- HİNDİSTAN ABD İÇİN NEDEN ÖNEMLİDİR
- HİNDİSTAN ÇİN İÇİN NEDEN ÖNEMLİDİR
- HİNDİSTAN ÇİN İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN ÇİN REKABETİNDE BANGLADEŞ
- HİNDİSTAN DIŞ POLİTİKASI
- HİNDİSTAN DIŞ POLİTİKASINDA BANGLADEŞ
- HİNDİSTAN DIŞ POLİTİKASINDA HİNT PASİFİK
- HİNDİSTAN EKONOMİSİ
- Hindistan Ekonomisinin Genel Görünümü
- hindistan enerji güvenliği
- Hindistan Genel Ekonomik Görünümü
- Hindistan Genel Görünümü
- HİNDİSTAN İEAN TİCARİ İLİŞKİLERİNİ SINIRLANDIRAN ETMENLER
- HİNDİSTAN İRAN ASKERİ İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN İRAN DOĞALGAZ İŞBİRLİĞİ
- HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİERİNİN TARİHSEL ARKA PLANI
- HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİNİN SEYRİ
- HİNDİSTAN İRAN TİCARİ İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN İRAN TİCARWTİ
- HİNDİSTAN İRANDAN NE İTHAL EDİYOR
- HİNDİSTAN JAPONYA
- HİNDİSTAN JAPONYA İŞBİRLİĞİ
- HİNDİSTAN JAPONYA ORTAKLIĞI
- Hindistan Ortadoğu İlişkileri
- Hindistan Sanayi Özellikleri
- Hindistan Sanayisi
- HİNDİSTAN SÜPER GÜÇ OLABİLİR Mİ
- HİNDİSTAN ve ABD İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN VE GÜNEY ASYA
- HİNDİSTAN VE GÜVENLİK
- HİNDİSTAN VE İRAN İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN VE İRAN SİYASİ İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN VE ÖZELLİKLERİ
- HİNDİSTAN – BANGLADEŞ İLİŞKİLERİ
- Hindistan'a Genel Bakışı
- HİNDİSTAN'IN ORTADOĞU POLİTİKASI
- HİNDİSTAN-ABD İLİŞKİLERİ VE ÇİN’İN ÇEVRELENME STRATEJİSİ
- Hindistan-İran Arabistan İlişkileri
- HİNDİSTAN-İRAN EKONOMİK İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN-İRAN GÜVENLİK ALANINDAKİ İŞBİRLİĞİ
- HİNDİSTAN-İRAN GÜVENLİK İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN-İRAN İLİŞKİLERİ HİNDİSTAN
- HİNDİSTAN-İRAN İŞBİRLİĞİ
- HİNDİSTAN-İRAN KÜLTÜREL İLİŞKİLERİ
- HİNDİSTAN-İRAN SİYASİ İLİŞKİLERİ
- hindistan-pakistan ilişkileri
- Hindistan-Suudi Arabistan İlişkiler i
- HİNDİSTAN’IN ENERJİ TALEBİ VE GÜVENLİĞİ
- HİNDİSTAN’IN İRAN POLİTİKASI
- HİNDİSTAN’IN ÖNEMİ
- HİNDİSTAN’IN ORTA ASYA POLİTİKASI
- HİNDİSTAN’IN SÜPER GÜÇ İDEALİ
- HİNT OKYANUSU
- HİNT PASİFİK
- HİNT PASİFİK NEREDE
- HİNT PASİFİKTE ÇİN HİNDİSTAN REKABETİ
- HİNT PASİFİKTE DÖRTLÜ İTTİFAK
- HİNT PASİFİKTE REKABET
- HİNT PASİFİKTE SON DURUM
- HİNT PASİFİKTE TARAFLAR
- INDIA-IRAN POLITICAL RELATIONS
- INDIA-İRAN RELATİONS
- INDIA-IRAN STRATEGIC PARTNARSHIP
- INDIAN-İRANİAN ECONOMİC RELATİONS
- INDIAN-IRANIAN POLITICAL RELATIONS
- INDIAN-İRANİAN RELATİONS
- İPİ PROJESİ
- İRAN
- İRAN ABD İLİŞKİLERİ
- İRAN ABD NÜKLEER ANLAŞMASI
- İRAN HINDIATAN İLİŞKİLERİ
- İRAN HİNDİSTAN ENERJİ KORİDORU
- İRAN HİNDİSTANDAN NE İTHAL EDİYOR
- İRAN NÜKLEER PROGRAMI
- İRAN PAKİSTAN HİNDİSTAN
- İRAN PAKİSTAN HİNDİSTAN DOĞALGAZ BORU HATTI PROJESİ
- İRAN-PAKİSTAN-INDIA
- İRAN-PAKİSTAN-INDIA PİPELİNE PROJECT
- İRANIN HİNDİSTAN POLİTİKASI
- İSRAİL-HİNDİSTAN İLİŞKİLERİ
- KÜRESEL GÜÇ MÜCADELESİ
- MODİ VE RUHANİ
- P5+1-İRAN NÜKLEER ANLAŞMASI
- SİYASİ İLİŞKİLERİN TARİHİ ARKA PLANI
- SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNDE HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİ
- SOĞUK SAVAŞ SONRASI HİNDİSTAN İRAN İLİŞKİLERİ
- SOĞUK SAVAŞ SONRASI HİNDİSTAN İRAN SİYASİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ
- SOĞUK SAVAŞ SONRASI İLİŞKİLERE GÜVENLİK BOYUTUNDAN BAKMAK
- STRATEJİK ÖZERKLİK HİNDİSTAN
- TAMPON İLİŞKİ
- TAPİ PROJESİ NEDİR
Küresel bir güç olma iddiası taşıyan Hindistan, Çin’in küresel ve bölgesel meydan okumalarına cevap vermek, yüksek ekonomik büyümeyi devam ettirmek ve Afganistan’daki varlığını güçlendirmek için İran ile kurduğu dostane ilişkilere uzun vadede ihtiyaç duymaktadır.
Hindistan ve İran arasındaki siyasi ilişkiler, mevcut uluslararası sistem içerisindeki bloklaşmaların dışında süregelen bir işbirliği ve istikrar çerçevesinde ilerlemesiyle dikkat çekmektedir. Her iki devlet de kendi bölgelerinde son derece etkili aktörler olmalarının yanı sıra yüzyıllara dayanan diplomatik, kültürel, tarihsel ve ticari bağlarını korumayı sürdürmektedir. Tahran ve Yeni Delhi arasındaki işbirliği, Hindistan’ın ABD-İsrail eksenine giderek daha fazla eklemlenmesine rağmen, Hint siyasi elitlerinin İran ile ilişkilerin güçlendirilmesinin yararları konusundaki geleneksel yaklaşımını değiştirmemektedir. Ancak Hindistan-İran ilişkilerinin gelişmesi, ABD-İsrail kanadında tepkilere neden olmaktadır ve Hindistan dış politikası için ciddi bir meydan okumadır. Dış politika konusunda, özellikle Batı dünyası ile problemler yaşayan İran için doğuda “can simidi” işlevi görebilecek derecede kritik bir öneme sahip olan Hindistan, kolay kaybedilecek bir partner gibi gözükmemektedir. Bu bağlamda iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceği ve dışsal faktörler karşısındaki sürdürülebilirliği tartışmalıdır. Nihayetinde iki ülkenin böylesi kutuplaşmış bir uluslararası devletler konjonktüründe ikili ilişkilerini koruma ve pekiştirmedeki ısrarı incelenmeye değerdir.
Hindistan ve İran’ı birbirine yaklaştıran temel odak enerji alanında kendini göstermektedir. Dünyanın en kalabalık ikinci ülkesi Hindistan için enerji ihtiyacının kesintisiz temini hayati önem arz etmektedir. Özellikle petrol kaynaklarına artan iç talep, ülkenin devasa nüfusunun gereksinimlerini karşılama ve Yeni Delhi’nin jeopolitik çıkarlarını tesis etme konusunda kritik bir rol oynamaktadır. Bu noktada Hindistan’ın petrol açığı, enerji güvenliğini garanti altına almada endişeleri bulunan dış politika yapıcılarının gözünde İran’ı özel bir yere oturtmaktadır. Nitekim Hindistan, Tahran’dan petrol ithal etmeye devam edebilmek için ABD tarafından İran’a karşı başlatılan tek taraflı yaptırımlarından feragat etmeye çalışmış ve kendisinin muaf tutulması için özel çaba sarf etmiştir. Hindistan’ın petrol akışını sürdürme çabalarındaki ısrarı, Tahran ile ilişkileri koruma arzusunun bir göstergesi şeklinde okunurken Washington-Yeni Delhi hattında büyük bir rahatsızlığa dönüşmüştür. İran konusunda Amerikan Başkanı Trump’ın tavizsiz yaptırım politikası, Hindistan’ın petrol ithalatını olumsuz yönde etkilemiştir. İran’ın Hindistan’a ihracatında fosil yakıtların önemli bir yer tutması karşısında ikili ticaretin ambargolar ile büyük kayıplar yaşaması, petrol dışı ticareti genişletme arzusunu canlandırmıştır. Nitekim en önemlisi Çabahar Limanı ve Çabahar-Zahedan Demir Yolu projeleri ile kendini gösteren transit ağların varlığı, karşılıklı bağımlılığın büyümesi açısından en umut verici alan olarak nitelendirilebilir.
Yeni Delhi’nin hassasiyetle korumaya çalıştığı İran ile ilişkileri, aslında bir dizi jeopolitik ve jeoekonomik faktörden etkilenmektedir. Çin ve Pakistan arasında coğrafi ve stratejik bir çevreleme ile karşı karşıya bulunan Hindistan için Çabahar Limanı, bu çıkmazı aşmanın anahtarı olarak gösterilmektedir. Çabahar’ın getireceği ekonomik ve transit gelişim, hem İran’ın hem de Hindistan’ın denize kıyısı olmayan Afganistan ve Orta Asya pazarına erişim yeteneğini güçlendirme potansiyeline sahiptir. Ekonomik faktörlerin ötesinde Yeni Delhi’nin Çabahar’a olan ilgisinin bir diğer nedeni, Pakistan’da bulunan ve Çin yatırımıyla inşa edilen Gwadar Limanı’na jeopolitik açıdan güçlü bir stratejik alternatif olarak değerlendirilmesidir. Çin’in Bir Kuşak-Bir Yol Girişimi‘nin bir parçası olmayı reddeden Hindistan için Tahran’ın komşuluğunu kazanmak, bölgesel rekabette Pekin’in Gwadar’daki yatırımını baltalamak için harika bir fırsat sunmaktadır. Bununla birlikte, Amerikan yaptırımlarının İran üzerinde devam eden baskı rejimi, Hindistan’ın Tahran ile ekonomik ilişkilerini genişletme politikasını sekteye uğratmaktadır. Son dönemde Hindistan’ın İran ve ABD arasında uygun bir orta yol bulma arayışı, Trump yönetiminin şahin politikaları nedeniyle sonuçsuz kalmıştır.
Uluslararası alanda Washington, Hint-İran ilişkilerinin önünde büyük bir engel olmaya devam ederken Hindistan’ın İsrail ile dostane ilişkileri, Tahran ve Yeni Delhi arasındaki bölgesel işbirliği için bir başka potansiyel handikap olarak öne çıkmaktadır. Hindistan’ın en büyük ikinci savunma tedarikçisi durumundaki Tel Aviv, askeri teknolojisinin bir kısmının İran’ın eline geçmesinden endişe duymaktadır. Hindistan-İsrail arasında güçlenen askeri işbirliği; silah sistemlerinin satışını, karşılıklı askeri tatbikat ve eğitimlerin yapılmasını ve siber teknoloji ile insansız hava araçlarının transferini kapsayacak şekilde genişledi. Yeni Delhi’nin askeri alanda İsrail ile kurduğu stratejik ortaklık, İran İslam Cumhuriyeti ile ilişkilerini tehdit eder niteliktedir. Hindistan dış politikasının sergilemeye çalıştığı “stratejik özerklik” yaklaşımı, ABD-İsrail ortaklığının tepkisine rağmen Tahran ile bir “tampon ilişki” kurmasına zemin hazırlamaktadır.
Öte yandan İran’ın bakış açısına göre, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin hidrokarbon kaynaklarının dışına taşınması gerekmektedir. Bu minvalde, Çabahar Limanı başta olmak üzere kurulacak ekonomik koridorun Orta Asya pazarına entegre edilmesi Tahran’ın çıkarları arasındadır. İran yönetimi, Yeni Delhi ile ekonomik ilişkileri çeşitlendirmenin yanı sıra kültürel ilişkiler, bilgi ve teknoloji transferi, turizm, sağlık ve çevre konularında işbirliği fırsatlarını kullanmak istemektedir. Diğer taraftan İran ve Hindistan, Afganistan’ı istikrara kavuşturmak, Kabil’deki merkezi hükümeti güçlendirmek ve Taliban nüfuzunu etkisiz hale getirmek gibi ortak bölgesel çıkarlar noktasında birlikte çalışmaktadır. Terör ve aşırılık tehditleri ile mücadele, güvenlik alanında iki devletin ortak paydada hareket etmesini sağlamaktadır. İran’ın komşusu Afganistan’da barışı koruma faaliyetleri hiç şüphesiz Pakistan ile anlaşmadan mümkün olamayacağından Tahran’ın bir noktada hem Yeni Delhi hem de İslamabad ile ilişkilerini dengeleme zorunluluğu açığa çıkmaktadır. Hindistan’ın İsrail ile yakın ilişkisi İran’ı rahatsız eden bir unsurdur. Nitekim Mohsen Fakhrizadeh suikastı sonrası Tahran yönetimi İsrail’i sorumlu tutmuş ve “devlet terörü” olarak nitelendirdiği bu eylemin tüm dünyada kınanmasını beklemiştir. Ancak Yeni Delhi sessiz kalmış ve herhangi bir açıklamadan kaçınmıştır.
Bir diğer önemli dışsal faktör olarak kendisini gösteren Suudi Arabistan Krallığı, Hindistan-İran ilişkilerini dinamitleme konusunda elindeki kartları sahaya sürmekten çekinmeyen bir aktör konumundadır. Tahran-Riyad hattında yaşanan bölgesel gerilimler, Suud rejimini İran-Şia hegemonya tehdidi karşısında Yeni Delhi’yi uyarmasına sebep olmuştur. Bu noktada Hindistan’ın dünyada İran’dan sonra en büyük Şii nüfusa ev sahipliği yapması önemli bir ayrıntıdır. Üç milyona yakın Hintli göçmen işçiye ev sahipliği yapan Suudi Arabistan, Hindistan için Körfez ülkeleri nezdinde önemli bir yer tutmaktadır. Ancak Riyad’ın Vahhabi tezlerini Hindistan’da yayma girişimleri ve Pakistan ile uzun soluklu devam eden yakınlığı Yeni Delhi’yi ikili ilişkilerde temkinli davranmaya sevk etmektedir.
Covid-19 virüsünün gölgesi altında Amerika’da başkanlık seçimlerini Joe Biden’ın kazanması, Washington’un İran yaptırımlarına yönelik maksimum baskı politikasını gevşetme ihtimalini doğurabilir. Hint-İran ilişkilerinin önündeki en büyük engelin kademeli olarak kaldırılması, Hindistan’ın Çabahar Limanı başta olmak üzere Basra Körfezi’nde artan yatırımlarını geleceğe daha güvenle taşımasına zemin hazırlayacaktır. Küresel bir güç olma iddiası taşıyan Hindistan, Çin’in küresel ve bölgesel meydan okumalarına cevap vermek, yüksek ekonomik büyümeyi devam ettirmek ve Afganistan’daki varlığını güçlendirmek için İran ile kurduğu dostane ilişkilere uzun vadede ihtiyaç duymaktadır. Hindistan-İran münasebetleri mevcut uluslararası konjonktür içerisinde ortaya çıkan kutuplaşmalara ve ilişkileri zedeleyebilecek dış aktörlerin frenlemelerine rağmen belli bir seviyede tutulmaktadır. Her iki ülke de içeriden ve dışarıdan gelen tepkileri nötralize etmeyi başararak karşılıklı çıkarlar ekseninde ilişkilerini sürdürmektedir. Sonuç olarak böylesi bir durum, iki ülkenin dış politika elastikiyetini koruma şansı doğurmakta ve yaşanan gerginlikleri göz ardı etmesine veya yumuşatmasına imkan sağlamaktadır.
Abdulkadir AKSÖZ